Onrechtvaardige kritiek kan me diep kwetsen.
Hoe verzet ik me ertegen? Dat kan door niet er tegenin te gaan, maar juist door mee te bewegen.
Dat leerde ik van Anthony de Mello, een Indiase jezuïet. Hij maakte onderscheid tussen ik en mij. Het mij wordt gevormd door alles wat niet bij mijn kern hoort: mijn bankrekening, carrière, goede of slechte naam, kleding, uiterlijk, opleiding, slimheid of domheid. Het zijn al die etiketten die in de loop van mijn leven op mij zijn geplakt. Mijn ik is mijn diepste, niet grijpbare, uiteindelijk alleen door God gekende kern. Het probleem is dat mensen zich volgens De Mello identificeren met het mij, de etiketten, terwijl ze in werkelijkheid hun waardevolle kern, hun ik, zijn.
Mocht iemand kritiek op je hebben, geef ze dan gelijk, zegt De Mello. Het gaat alleen maar over je mij, niet over je ik. Hij schrijft: ‘Dat ik is geen van die etiketten. Mij is in het algemeen egoïstisch, dwaas en kinderachtig; een enorme ezel. Dus als jij zegt: “Je bent een ezel,” weet ik dat allang! Wat had je anders gedacht? Ik weet het al jaren.’
Verzet tegen onterechte kritiek? De Mello leert me om door zelfrelativering mee te bewegen.
Stephan de Jong, predikant van de Protestantse Gemeente Oudemirdum-Nijemirdum-Sondel en redactielid van Open Deur.